36 edycja Europy Karpat w mieście Karpacz – nomen omen. Cykl konferencji z jednym z najdłuższych staży na starym kontynencie. Konferencji z niepowtarzalnym klimatem i rytmem. Jeśli wjazd na teren Forum Ekonomicznego przed  hotelem Gołębiewski w Karpaczu może być uznany za swoisty symbol chaosu otaczającego nas współcześnie świata, o tyle Europa Karpat emanuje naturalnym niczym góry same osadzeniem i  spokojem. Jeśli znajdujące się tuż przy wejściu na salę konferencyjną Europy Karpat imponujące akwarium z tyleż pięknymi i dostojnie, co niemo przemieszczającymi się rybami mogłoby nasunąć nam jakieś skojarzenia, to całkowita wolność wypowiedzi, stawiania tez czy repliki na konferencji Europy Karpat są swoistym crème de la crème europejskiej kultury dyskusji. 

Za dużo i za mało. Tak dałoby się w jednym zdaniu streścić po raz kolejny sedno konferencji, która podejmuje najważniejsze i najbardziej palące problemy Europy Środkowej, dyskusję nad nimi w znakomitym gronie zaproszonych gości z Polski i zza granicy, jednocześnie ujmując to w kategorie ściśle przestrzeganego czasu i konkretu. Jak zmienia się Europa Środkowa? Jest czy dopiero będzie jednym z kluczowych centrów rozwoju na świecie? Ludzie i instytucje, które stanowią o jej sile oraz potencjale. Via Culturalia jako przykład właściwego wykorzystania materii w świecie ducha i kultury. Bezpieczeństwo, demografia, nowe pokolenie – jego możliwości i oczekiwania oraz edycja specjalna Konferencji Warszawskiej w kontekście odbudowy Ukrainy (i nie tylko), to wszystko na 36 edycji Europy Karpat kreowało azymuty i treści dyskusji blisko setki osób zgromadzonych przed mikrofonami oraz tysięcy, tysięcy innych, którzy w konferencyjnej sali oraz poprzez streamingowy przekaz brali udział w wydarzeniu. 

Jak wcześniej, także w tym roku bardzo trudno byłoby wyróżnić jakiś konkretny panel. Dlatego raczej wspomniałbym o prezentacji książki autorstwa Jana Drausa i Dariusza Iwaneczko: „Z Przemyśla do wielkiej polityki.” Książki, będącej biografią Marka Kuchcińskiego, pomysłodawcy i spirytus movens Europy Karpat. Najbardziej abiograficznej biografii, jak tylko można sobie wyobrazić,  pełnej ludzi, miejsc, wydarzeń z pełną apologią wspomnianych, dopiero na tle której nieomal jako przypadkowy przechodzień pojawia się pokazana na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci postać Marka Kuchcińskiego. Postać towarzysza w podróży,  dobrego sąsiada, który wysłucha, zaprosi,  doradzi, wykreuje, stworzy. 

Myślę, że 36 edycja Europy Karpat przejdzie też do historii z powodu innego wydarzenia: uroczystości wręczenia Krzyża Kawalerskiego Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej  pani Boman Grundekjøn Hege za wybitne zasługi we wspieraniu przemian demokratycznych w Polsce. 

W Polsce, która ma wciąż zaległości w docenianiu zasług osób nam przychylnych i zasłużonych za granicą, do tego skłonność doceniać wielkość człowieka dopiero po jego śmierci, to podwójny sukces. Sukces Konferencji Europy Karpat 2023. 

Maciej Szymanowski
dyrektor Instytutu Współpracy Polsko-Węgierskiej im. W. Felczaka